Visie Binnenstad

Op deze pagina vindt u alles over de Visie Binnenstad.

Stand van zaken uitvoering Visie Binnenstad

De ontwikkeling van binnensteden heeft de laatste jaren een vlucht genomen, mede veroorzaakt door het veranderende consumentengedrag. Binnensteden zijn niet langer vooral winkelcentra, maar veelal plekken om te ontmoeten, te verblijven en te beleven.

In Bergen op Zoom is het aantal winkels de laatste jaren sterk verminderd en is de leegstand toegenomen. De uitstraling en daarmee de beleving is hierdoor afgenomen. Het tast de aantrekkelijkheid van de binnenstad aan, wat leidt tot lagere bezoekersaantallen.

Om het tij te keren heeft de gemeente een Visie Binnenstad opgesteld. Op 2 februari 2023 is de Visie Binnenstad door de gemeenteraad vastgesteld. Deze visie past binnen de kaders van de Toekomstvisie 2035, welke in maart 2022 unaniem door de gemeenteraad is vastgesteld.

Om te komen tot een aantrekkelijke en fijne binnenstad in Bergen op Zoom is in deze visie het Toekomstbeeld 2030 opgenomen. Dit bestaat uit vijf ontwikkelprincipes voor de binnenstad:

1: De historische identiteit als fundament;
2: Compact en divers;
3: Vergroenen;
4: De binnenstad als bestemming;
5: Samen goed georganiseerd.

We schetsen hier welke opgaven en projecten de focus krijgen in 2025 en geven we een doorkijk naar de toekomst. Dit op basis van de vijf ontwikkelprincipes. Hierbij beperken we ons tot de uitgangspunten uit de visie. De projecten worden onder andere bekostigd uit de Impulsaanpak Winkelgebieden. Hier wordt ook nadere uitleg over gegeven.

Impulsaanpak winkelgebieden

De gemeente Bergen op Zoom is een van de dertien gemeenten die vanuit  Impulsaanpak winkelgebieden (IW) subsidie ontvangt voor de aanpak van het winkelgebied in de binnenstad.

De gemeente Bergen op Zoom heeft in haar aanvraag een reeks investeringen voorgesteld die bijdragen aan een aantrekkelijk stadscentrum. Het plangebied ligt in de driehoek: Parkeergarage de Parade, Gouvernementsplein en de Anno52. Binnen dit gebied kunnen we de subsidie voor de aangedragen projecten inzetten.

De voornaamste maatregelen waarvoor wij een aanvraag hebben ingediend worden hieronder opgesomd:

  • Volledig opknappen en aanpassen van de bestaande parkeergarage de Parade, waarbij met name de toegankelijkheid voor gemotoriseerd en langzaam verkeer wordt verbeterd;
  • Transformatie van omliggend vastgoed aan de Voetboog, Sint-Josephstraat, Stationsstraat, Wouwsestraat, Lombardenstraat en het Gouvernementsplein door private partijen. Hierbij worden bestaande detailhandelsmeters (die veelal leegstaan) omgezet naar wonen, kantoren, horeca, maatschappelijke en overige functies. Dit betreft een totaal van ca 7.500 m2, een aanzienlijk deel van de totale opgave.
  • De mogelijke verplaatsing van de bibliotheek en/of andere maatschappelijke functies naar de plint van ANNO52*.
  • De aanpassing van het bestaande openbaar gebied, aangepast op de beoogde nieuwe invulling van de omliggende gebouwen en winkels. Voor deze inrichting zijn reeds de werkzaamheden en het beoogde eindbeeld inzichtelijk.
  • Vergroening wordt onder andere ingezet om hittestress tegen te gaan en water op te vangen tijdens piekbuien om zo wateroverlast te voorkomen. Ook draagt groen bij aan de nieuwe prettige beleving van de historische binnenstad, zodat deze voor toeristen en dagjesmensen interessanter is om te bezoeken.
  • Voor wat betreft investeringen in historische winkelpuien geldt dat deze niet direct in de subsidie kunnen worden meegenomen. In de onderbouwing en de verdere doorwerking gaan wij hieraan als gemeente uiteraard wel aandacht geven.

In de komende periode wordt samen met partners gewerkt aan gedetailleerde plannen voor de uitvoering. De subsidie is een cofinanciering. Dit betekent dat de gemeente in de komende periode hetzelfde bedrag investeert om deze projecten te realiseren.

*De gemeenteraad heeft op 30 januari 2025 niet ingestemd met de aankoop van de ANNO52. De verplaatsing van de bibliotheek of andere maatschappelijke functies is hiermee in de ijskast gezet.  
Bergen op Zoom krijgt 3 miljoen vanuit het Rijk om winkelgebied aan te pakken

1: De historische identiteit als fundament

Aanpak historische winkelpuien

Winkelpuien zijn een belangrijk onderdeel in het stratenlandschap van Bergen op Zoom. Van oudsher hadden de winkelpuien een decoratief karakter. Dit is verschoven naar een functioneel karakter waarbij efficiëntie de hoofdmoot is. Dit is zichtbaar in het huidige straatbeeld. Daarbij is ook de veranderende consumentenbehoefte waarbij winkels sluiten en herbestemd worden naar wonen mede een oorzaak van het gewijzigde straatbeeld. De gemeente Bergen op Zoom wil de waardevolle elementen graag reguleren, om zo de ruimtelijke kwaliteit goed of zelfs beter te maken. (Voormalige) historische winkelpuien bevinden zich met name in de radialen vanuit de Grote Markt, in de historische binnenstad.

Deze straten bezitten veel historische en architectonische waarden en geven de stad een typische identiteit. Door het uniformiseren zijn de winkelsteden steeds meer op elkaar gaan lijken en hebben daardoor ten opzichte van elkaar geen onderscheidend karakter. Door de recente toevlucht van consumenten naar webwinkels, outlets en click-and-collect bestemmingen is de traditionele winkel meer en meer op de tweede rij gekomen. Aangezien winkelgemak hierbij geen unique selling point meer is voor veel winkelstraten en gebieden, en de consumentenbehoefte is verschoven van ‘comfort’ naar ‘beleving’ is het terugbrengen van authentieke, historische winkelpuien in de karakteristieke binnenstad van Bergen op Zoom weer actueel.

Door het herstellen of waar mogelijk weer terug te restaureren wordt de oorsprong van de historische binnenstad als winkelgebied weer beleefbaar en wordt hierdoor voorkomen dat het winkelgebied een volledig ‘woonuiterlijk’ krijgt met woonhuisgevels. Hierdoor kunnen de winkelstraten Bergen op Zoom een meerwaarde bieden voor de bewoners en bezoekers. Stadgidsen kunnen hierdoor ook de geschiedenis van winkelstraten vertellen. Daarnaast biedt het bij leegstand de mogelijkheid om de bestemming van ‘winkels’ om te vormen naar de bestemming van ‘wonen’, waardoor er een logisch moment in de tijd ontstaat om het pand gelijk ruimtelijk aan te pakken.

Planning: De nota historische winkelpuien wordt in Q2 2025 opgeleverd.

Verbinden van de historische parels

Goede recreatieve routes langs kwalitatieve openbare ruimte die de verschillende historische parels met elkaar verbinden, versterken de historische beleving in de binnenstad. Hierbij zijn niet alleen de parels in de middeleeuwse kern, maar ook die in het gebied eromheen zoals Ravelijn, de Zoom, Kijk in de Pot, het Bolwerk, en de Haven van belang. Deze parels, vaak groene plekken, complementeren de parels in de binnenstad.

Planning: De voorbereidende werkzaamheden worden in 2024 gestart.

Verkoop en verhuur gemeentelijke monumenten

Voor de historische beleving is eenheid en samenhang in de binnenstad van belang. Hierbij zijn de historische karakteristieken als een pandsgewijze opbouw van straat- en pleinwanden, de schaal en maat van de bebouwing en differentiatie in dakvorm leidend. Behoud van beeldbepalende gebouwen, opknappen en in ere herstellen van historische panden en gevels, bijvoorbeeld via een subsidiefonds voorgevel-verbetering, versterken het karakteristieke beeld van de binnenstad. Verkoop en verhuur van gemeentelijke monumenten om deze beter exploitabel en beleefbaar te maken, ten dienste van de binnenstad(bezoeker).

Planning: De planning is om in Q1 2025 het plan van aanpak af te ronden.

Uitstallingen/reclame en signingbeleid

In de openbare ruimte is eenheid en samenhang belangrijk. Een sobere en ingetogen inrichting van de openbare ruimte met eenduidige inrichtingselementen draagt bij aan de beleving waarin mooie gevels en panden kunnen spreken. De beeldkwaliteit en het reclame- en signingbeleid wordt hierop afgestemd. De uitstallingen zijn ook een aandachtspunt voor een aantrekkelijker en voor iedereen (beter) toegankelijke binnenstad.

Planning: De voorbereidende werkzaamheden worden in 2025 gestart.

2: Compact en divers

Herziening Beleidsregels Binnenstad Bergen op Zoom

Om zoveel mogelijk initiatieven te doen slagen, voerden we afgelopen jaren het gesprek met onder andere pandeigenaren, projectontwikkelaars, architecten, vastgoedpartijen en lokale, regionale en landelijke makelaars over de gemeentelijke regels en procedures. Op basis van deze informatie heeft de gemeente de beleidsregels uit 2023 herzien op het gebied van wonen. Het is nu mogelijk om kleinere woningen te realiseren binnen flexibelere voorwaarden. Hierbij houden we vast aan de kwaliteitseisen uit de Woonstandaard om te kunnen blijven voorzien in kwalitatieve woningen ook voor de toekomst. Onderaan deze pagina zijn de gewijzigde beleidsregels te vinden

Beeldregieplan St. Josephstraat

De beleidsregels maken het mogelijk om panden in de St. Josephstraat te transformeren naar woningen. Hierbij mogen ook op de begane grond woningen worden gerealiseerd. Om de transformatie financieel aantrekkelijk te maken is het mogelijk om de woningen aan de zuidzijde van de straat op te toppen met een extra etage. Om deze mogelijkheden visueel te maken heeft MD-2 Architecten een beeldregiestudie gemaakt. Deze beeldregiestudie is openbaar en kunt u vinden onderaan de website.

Afweegkader commerciële voorzieningen

Eind 2024 is de Pijlervisie Economie vastgesteld. In de Pijlervisie hebben we beschreven dat we sneller willen inspelen op de behoefte uit de markt door initiatieven mogelijk te maken op het gebied van dienstverlening, leisure, horeca en supermarkten. In 2025 gaan we aan de slag met het realiseren van het afweegkader. Hierbij gaan we de discussie aan met de gemeenteraad op het gebied van het toevoegen van nieuwe commerciële voorzieningen in de vorm van kwaliteit en unieke concepten. 

Leegstandsverordening

Er is veel leegstand in de binnenstad van Bergen op Zoom. Een instrument om leegstand te voorkomen is het maken van een leegstandsverordening. In vele gemeenten wordt hier al mee geëxperimenteerd met verschillende uitwerkingen. Het doel is om dit jaar te komen tot een instrument waarmee we actief vastgoedeigenaren kunnen stimuleren tot de transformatie of invulling van hun leegstaand pand. Op het moment dat een eigenaar geen actie onderneemt dan volgt er een sanctie.

Brancheringsstrategie

Eén van de ontwikkelambities uit de visie Toekomstbeeld Binnenstad is het diverser maken van het commerciële centrum. Om dit te kunnen realiseren is binnen de centrum-bestemming al veel mogelijk. Toch zouden we specifiek per straat willen bepalen wat voor type functies er kunnen komen zodat we erop kunnen sturen. Per straat is er immers een bepaalde sfeer en bereiken we een doelgroep. Samen met vastgoedeigenaren en makelaars willen we een brancheringsstrategie maken. Op basis van deze strategie kunnen we actief aan de slag met acquisitie en vervolgstappen zetten op het gebied van subsidies. De planning is dat deze voor de zomer 2025 gereed is.

Beperkingen locaties (bestemmingen) buiten het commerciële gebied

Om de invulling van de leegstaande panden in het commerciële gebied te stimuleren, is het van belang om het aantal vierkante meters commerciële functies buiten dit gebied, te verminderen. Dit betekent dat het nodig is om op locaties buiten het commerciële gebied de mogelijkheden voor vestiging van een winkel of horecabedrijf te beperken. Het is daarmee concreet de bedoeling om bij het opstellen van een nieuw bestemmingsplan/omgevingsplan de bestemmingen detailhandel en horeca van panden waar deze functies nu niet in gebruik zijn, af te halen. Denk daarbij aan leegstaande panden, als ook panden die inmiddels al zijn getransformeerd naar wonen.

Planning: De voorbereidende werkzaamheden hiervoor worden in 2025 gestart.

3.Vergroenen

Herinrichting Gouvernementsplein

Het Gouvernementsplein is in de Visie Binnenstad omschreven als een plein waar kansen zijn voor vergroening en veraangenaming. Een groen plein met speelaanleidingen waar het fijn toeven is voor vrienden en families met kinderen. De afgelopen jaren is er gewerkt aan een plan om deze doelen te realiseren. Het ontwerp is klaar. Op Gouvernementsplein wordt het plan verder toegelicht. De uitvoering is in het voorjaar van 2025 gereed.

Het Gouvernementsplein is één van de projecten uit de Impulsaanpak Winkelgebieden.

Vergroenen

Een groene omgeving heeft veel voordelen. Het heeft een positief effect op de gezondheid van mensen en het draagt bij aan de leefbaarheid van een wijk. Meer groen maakt binnensteden gezonder, veiliger en zorgt voor meer variatie in de biodiversiteit. Met verschillende vergroeningsprojecten willen we de groenstructuur van de Bergse binnenstad versterken. Op sommige plekken is forse vergroening lastig doordat de ondergrond niet toereikend is. En ook boven de grond is de ruimte voor groen beperkt vanwege bijvoorbeeld de aanwezigheid van terrassen. In 2025 starten we met het maken van een totaalplan met daaraan gekoppeld een uitvoeringsagenda met bijpassende financiering. 

De vergroening van de Penstraat in 2024 is een pilotproject om te kijken of vergroening door middel van klimplanten de juiste effecten heeft. De effecten van vergroening worden jaarlijks geëvalueerd. 

4. Binnenstad als bestemming

Fietsparkeren

In de Visie Binnenstad is opgenomen dat het aantrekkelijker wordt om de stad op de fiets te bezoeken doordat de toegangswegen fietsvriendelijk zijn ingericht en er goede fietsvoorzieningen zijn. Momenteel is er in de Bergse binnenstad geen bewaakte fietsenstalling. De behoefte om parkeerplekken op strategische plaatsen in de stad te realiseren is groot. De gemeenteraad heeft in augustus 2023 de opdracht gegeven om te onderzoeken of, en zo ja waar, er een bewaakte fietsenstalling in de binnenstad gerealiseerd kan worden.

Planning: Op dit moment wordt de opdracht om te komen tot een bewaakte fietsenstalling verder uitgewerkt.

Invoeren nieuw verkeersregime

In de binnenstad ligt het accent op ontmoeten en verblijven. Verkeer (auto en fiets) en logistiek worden hierop afgestemd en dienen in balans te zijn waarbij langzaam verkeer de hoofdgebruiker is. Het nieuwe voorgestelde verkeersregime binnenstad sluit aan op deze doelstelling; het voetgangersgebied is afgesloten voor gekentekend verkeer en binnen venstertijden toegankelijk voor ontheffing-houders.

Planning: Het nieuwe verkeersregime is nog niet actief. Naar verwachting zal dit in Q1 2025 operationeel gaan.

Parkeren binnenstad

Voor wat betreft parkeren vindt op de volle breedte van mobiliteit een evaluatie plaats van het huidige beleid. Op basis van de resultaten van de evaluatie wordt een nieuwe mobiliteitsvisie opgesteld met een herijking van parkeren voor de binnenstad. Daarbij is de visie Binnenstad leidend. Bij bezoekers van de binnenstad zijn de twee parkeergarages momenteel minder geliefd dan de parkeerpleinen. Deze garages kunnen beter benut worden door de vindbaarheid (garage Grote Markt) en de toegankelijkheid (garage De Parade) te verbeteren.

Planning: We komen in 2025 met een concreet voorstel om Parkeergarage Parade aan te pakken.

Verbeteren parkeercapaciteit omgeving Mineurplein

Het Mineurplein is in de Visie Binnenstad aangewezen als belangrijke parkeerlocatie. Het verbeteren van de parkeercapaciteit wordt in samenhang opgepakt met de woningbouwopgave. 

Planning: Uitwerken van het plan voor concretisering vindt de komende jaren plaats.

5: Samen goed georganiseerd

Een stad waar je fijn kunt leven, wonen en werken bereik je alleen door goed samen te werken. Daarom is de gemeente Bergen op Zoom een samenwerking aangegaan met verschillende stakeholders, zoals bijvoorbeeld pandeigenaren, vastgoedpartijen, makelaars, Start to Grow, etc. Daarnaast zijn de banden verstevigd met partijen als Stichting Toegankelijkheid, Vereniging Binnenstad, Ondernemersvereniging Sterck, etc.

Volle Straatjes BoZ

Het netwerk Volle Straatjes is in 2024 opgezet. Er zijn zo’n 13 partijen actief in het netwerk, bestaande uit o.a. ondernemers, vastgoedpartijen, eigenaren van leegstaande panden, (belangen)verenigingen en de gemeente Bergen op Zoom. Binnen het netwerk delen we kennis, ervaringen en maken we nieuwe initiatieven mogelijk om de leegstand in Bergen op Zoom op te lossen.

Meer informatie op: www.vollestraatjesboz.nl.

Data

Om de binnenstad te kunnen verbeteren willen we plannen en beleid maken ondersteund door data. Door systemen kunnen we de bezoekersaantallen en loopstromen zien en houden we de leegstand bij. Uiteindelijk willen we de beleving in de binnenstad verbeteren. Vanaf 2025 houden we een jaarlijkse monitor bij om te controleren of we onze doelen moeten bijschaven of plannen moeten aanpassen.

Wilt u meer weten? 

Neem dan contact met ons op via binnenstad@bergenopzoom.nl.

Beleidsregels Binnenstad Bergen op Zoom

Nieuws over de visie Binnenstad

Heeft deze informatie u geholpen?