Op deze pagina vindt u alles over de Visie Binnenstad.

Stand van zaken uitvoering Visie Binnenstad

De ontwikkeling van binnensteden heeft de laatste jaren een vlucht genomen, mede veroorzaakt door het veranderende consumentengedrag. Binnensteden zijn niet langer vooral winkelcentra, maar veelal plekken om te ontmoeten, te verblijven en te beleven.

In Bergen op Zoom is het aantal winkels de laatste jaren sterk verminderd en is de leegstand toegenomen. De uitstraling en daarmee de beleving is hierdoor afgenomen. Het tast de aantrekkelijkheid van de binnenstad aan, wat leidt tot lagere bezoekersaantallen.

Om het tij te keren heeft de gemeente een Visie Binnenstad opgesteld. Op 2 februari 2023 is de Visie Binnenstad door de gemeenteraad vastgesteld. Deze visie past binnen de kaders van de Toekomstvisie 2035, welke in maart 2022 unaniem door de gemeenteraad is vastgesteld.

Om te komen tot een aantrekkelijke en fijne binnenstad in Bergen op Zoom is in deze visie het Toekomstbeeld 2030 opgenomen. Dit bestaat uit vijf ontwikkelprincipes voor de binnenstad:

1: De historische identiteit als fundament;
2: Compact en divers;
3: Vergroenen;
4: De binnenstad als bestemming;
5: Samen goed georganiseerd.

Voor de uitvoering van de Visie Binnenstad wordt op dit moment in samenwerking met de provincie een Meerjarenprogramma 2024 – 2027 opgesteld. Daarin richten we ons op de vertaling van ambities naar acties en de programmatische verankering in de organisatie. Met een prioritering van de opgaven voor de komende jaren en middelen nodig om tot resultaten te komen.

De programmaorganisatie Binnenstad dient hierop structureel te worden bemenst, geordend, geladen en uitgelijnd. Met als doel: van visie naar realisatie en verankering in de organisatie (allocatie van mensen en middelen op langere termijn) om zo continuïteit te borgen. De uitvoering van de Visie Binnenstad is immers een langjarig proces waarvoor financiële middelen en structurele capaciteit noodzakelijk zijn voor het aanjagen en op gang houden van het transformatieproces.

We schetsen hier welke opgaven en projecten de focus krijgen in 2024 en geven we een doorkijk naar de toekomst. Dit op basis van de vijf ontwikkelprincipes. Hierbij beperken we ons tot de uitgangspunten uit de visie.

1: De historische identiteit als fundament

Aanpak historische winkelpuien

Winkelpuien zijn een belangrijk onderdeel in het stratenlandschap van Bergen op Zoom. Van oudsher hadden de winkelpuien een decoratief karakter. Dit is verschoven naar een functioneel karakter waarbij efficiëntie de hoofdmoot is. Dit is zichtbaar in het huidige straatbeeld. Daarbij is ook de veranderende consumentenbehoefte waarbij winkels sluiten en herbestemd worden naar wonen mede een oorzaak van het gewijzigde straatbeeld. De gemeente Bergen op Zoom wil de waardevolle elementen graag reguleren, om zo de ruimtelijke kwaliteit goed of zelfs beter te maken. (Voormalige) historische winkelpuien bevinden zich met name in de radialen vanuit de Grote Markt, in de historische binnenstad.

Deze straten bezitten veel historische en architectonische waarden en geven de stad een typische identiteit. Door het uniformiseren zijn de winkelsteden steeds meer op elkaar gaan lijken en hebben daardoor ten opzichte van elkaar geen onderscheidend karakter. Door de recente toevlucht van consumenten naar webwinkels, outlets en click-and-collect bestemmingen is de traditionele winkel meer en meer op de tweede rij gekomen. Aangezien winkelgemak hierbij geen unique selling point meer is voor veel winkelstraten en gebieden, en de consumentenbehoefte is verschoven van ‘comfort’ naar ‘beleving’ is het terugbrengen van authentieke, historische winkelpuien in de karakteristieke binnenstad van Bergen op Zoom weer actueel.

Door het herstellen of waar mogelijk weer terug te restaureren wordt de oorsprong van de historische binnenstad als winkelgebied weer beleefbaar en wordt hierdoor voorkomen dat het winkelgebied een volledig ‘woonuiterlijk’ krijgt met woonhuisgevels. Hierdoor kunnen de winkelstraten Bergen op Zoom een meerwaarde bieden voor de bewoners en bezoekers. Stadgidsen kunnen hierdoor ook de geschiedenis van winkelstraten vertellen. Daarnaast biedt het bij leegstand de mogelijkheid om de bestemming van ‘winkels’ om te vormen naar de bestemming van ‘wonen’, waardoor er een logisch moment in de tijd ontstaat om het pand gelijk ruimtelijk aan te pakken.

Planning: De nota historische winkelpuien wordt in Q4 2024 opgeleverd.

Verbinden van de historische parels

Goede recreatieve routes langs kwalitatieve openbare ruimte die de verschillende historische parels met elkaar verbinden, versterken de historische beleving in de binnenstad. Hierbij zijn niet alleen de parels in de middeleeuwse kern, maar ook die in het gebied eromheen zoals Ravelijn, de Zoom, Kijk in de Pot, het Bolwerk, en de Haven van belang. Deze parels, vaak groene plekken, complementeren de parels in de binnenstad.

Planning: De voorbereidende werkzaamheden worden in 2024 gestart.

Beeldkwaliteitskader en faciliteiten

Het verbeteren van de te schakelen entreegebieden naar de binnenstad is nodig om de historische routes ook daadwerkelijk te activeren en aantrekkelijk te maken voor bezoekers. Dit kan gedaan worden door onder andere te investeren in de aantrekkelijkheid en verblijfskwaliteit van de openbare ruimte. Bankjes, openbare toiletten en tapwaterpunten zijn belangrijke faciliteiten voor een aangenaam verblijf in de binnenstad.

Planning: De voorbereidende werkzaamheden worden in 2024 gestart.

Verkoop en verhuur gemeentelijke monumenten

Voor de historische beleving is eenheid en samenhang in de binnenstad van belang. Hierbij zijn de historische karakteristieken als een pandsgewijze opbouw van straat- en pleinwanden, de schaal en maat van de bebouwing en differentiatie in dakvorm leidend. Behoud van beeldbepalende gebouwen, opknappen en in ere herstellen van historische panden en gevels, bijvoorbeeld via een subsidiefonds voorgevel-verbetering, versterken het karakteristieke beeld van de binnenstad. Verkoop en verhuur van gemeentelijke monumenten om deze beter exploitabel en beleefbaar te maken, ten dienste van de binnenstad(bezoeker).

Planning: De planning is om in Q4 2024/Q1 2025 het plan van aanpak af te ronden.

Uitstallingen/reclame en signingbeleid

In de openbare ruimte is eenheid en samenhang belangrijk. Een sobere en ingetogen inrichting van de openbare ruimte met eenduidige inrichtingselementen draagt bij aan de beleving waarin mooie gevels en panden kunnen spreken. De beeldkwaliteit en het reclame- en signingbeleid wordt hierop afgestemd. De uitstallingen zijn ook een aandachtspunt voor een aantrekkelijker en voor iedereen (beter) toegankelijke binnenstad.

Planning: De voorbereidende werkzaamheden worden in 2024 gestart.

2: Compact en divers

Plan van Aanpak Leegstand

Met de opzet van de Aanpak Leegstand beoogt de gemeente Bergen op Zoom structurele leegstand in de binnenstad aan te pakken met als doel een strategische invulling van de binnenstad op de lange termijn. Een toekomstbestendig stadshart door in te blijven zetten op een compact kernwinkelgebied en verhoging van de leefbaarheid in het stadscentrum en de aanloopstraten. Dit plan wordt opgesplitst in twee pijlers, namelijk acties op korte termijn (1-2 jaar) zoals gesprekken aangaan met eigenaren van geselecteerde leegstaande panden en acties op lange(re) termijn (>3 jaar), zoals beleids- en visievorming en onderzoeken naar mogelijke inzet van instrumenten die de gemeente nog niet tot haar beschikking heeft.

Creëren van overzicht

In Q3 en Q4 2023 zijn we begonnen met het creëren van overzicht per straat:

  • Wie zijn de pandeigenaren?
  • Welke initiatieven zijn er al?
  • Wat is of zijn de redenen dat een initiatief wordt afgewezen?

Gesprekken pandeigenaren

In Q4 2023 zijn we begonnen met de gesprekken met pandeigenaren.

In deze gesprekken komen onder andere aan de orde:

  • Wat is de vastgoedstrategie op korte, middellange en lange termijn?
  • Hoe staat de pandeigenaar tegenover het ontwikkelen van een nieuwe invulling? Wat ziet hij/zij als mogelijke oplossing?
  • Kan en wil de pandeigenaar het pand functioneel verbeteren? Is er bv. sprake van een onderhoudsachterstand?
  • Kan er een samenwerking ontstaan tussen deze pandeigenaar, de gemeente en andere pandeigenaren?

Planning: Uiterlijk maart 2024 zijn de gesprekken met de meeste pandeigenaren, architecten en makelaars afgerond. Daaropvolgend werken we de Aanpak Leegstand uit in samenwerking met de verschillende interne en externe stakeholders.

Onderzoek opzet netwerk/platform

Op dit moment onderzoeken we de mogelijkheden voor de opzet van een netwerk/platform om samen met stakeholders de schouders te zetten onder de aanpak van de leegstand. Verschillende partijen zoals makelaars, lokale, regionale en landelijke vastgoedpartijen en ondernemersvereniging Sterck hebben toegezegd hun medewerking hieraan te willen verlenen. Met meerdere partijen gaan we over tot een strategische en toekomstbestendige invulling van de binnenstad.

Planning: Wij verwachten in Q2 dit netwerk/platform in samenwerking met onze partners te kunnen lanceren.

Beleidsregels

Om zoveel mogelijk initiatieven te doen slagen, voeren we het gesprek met onder andere pandeigenaren, projectontwikkelaars, architecten, vastgoedpartijen en lokale, regionale en landelijke makelaars over de gemeentelijke regels en procedures. Dit proces loopt parallel met de aanpak leegstand. Planning: We informeren u in Q2 over de opgehaalde informatie.

Beperkingen locaties (bestemmingen) buiten het commerciële gebied

Om de invulling van de leegstaande panden in het commerciële gebied te stimuleren, is het van belang om het aantal vierkante meters commerciële functies buiten dit gebied, te verminderen. Dit betekent dat het nodig is om op locaties buiten het commerciële gebied de mogelijkheden voor vestiging van een winkel of horecabedrijf te beperken. Het is daarmee concreet de bedoeling om bij het opstellen van een nieuw bestemmingsplan/omgevingsplan de bestemmingen detailhandel en horeca van panden waar deze functies nu niet in gebruik zijn, af te halen. Denk daarbij aan leegstaande panden, als ook panden die inmiddels al zijn getransformeerd naar wonen.

Planning: De voorbereidende werkzaamheden hiervoor worden in 2024 gestart.

Impulsregeling Winkelgebieden

Impulsregeling Winkelgebieden: Wij informeren u in Q2 over het projectgebied en gemaakte afspraken met private investeerders.

Herinrichting Gouvernementsplein

Het Gouvernementsplein is in de Visie Binnenstad omschreven als een plein waar kansen zijn voor vergroening en veraangenaming. Een groen plein met speelaanleidingen waar het fijn toeven is voor vrienden en families met kinderen. Op 11 december heeft de gemeente een participatie-bijeenkomst georganiseerd. Iedereen was welkom om tijdens deze bijeenkomst mee te denken over de herinrichting van het plein. Met ondernemers aan het plein en belangenverenigingen is voorafgaand aan de bijeenkomst al contact opgenomen om de wensen en ideeën te bespreken.

Planning: Naar aanleiding van de participatiebijeenkomst is er een eerste schets gemaakt die nu wordt afgestemd met belanghebbenden. Na deze laatste afstemronde gaan we over tot aanbesteding.

Veraangenamen De Parade

Om deze punten te realiseren is de gemeente in gesprek met de vastgoedeigenaar over de planvorming. Wij informeren u in Q3 over de stand van zaken.

3.Vergroenen

Visie Duurzaamheid

Nadere uitwerking van de visie op duurzaamheid is voorzien in 2024. In het uitvoeringsplan zal zo concreet mogelijk worden beschreven hoe we tot en met 2030 onze lokale doelstellingen willen realiseren. Voor de transformatie van de Bergse binnenstad geldt dat getoetst moet worden of geplande projecten en activiteiten voldoen aan de gestelde lokale doelstellingen op het gebied van duurzaamheid. Met andere woorden: wat kunnen we doen in de binnenstad om de uitstoot van CO2 te reduceren, hoe spelen we in op de veranderende klimatologische omstandigheden en welke mogelijkheden zijn er om de biodiversiteit te vergroten?

Planning: We nemen in 2024 een bedrag in de begroting op voor de uitwerking in 2025.

Vergroenen

Een groene omgeving heeft veel voordelen. Het heeft een positief effect op de gezondheid van mensen en het draagt bij aan de leefbaarheid van een wijk. Meer groen maakt binnensteden gezonder, veiliger en zorgt voor meer variatie in de biodiversiteit. Met verschillende vergroeningsprojecten willen we de groenstructuur van de Bergse binnenstad versterken. Op sommige plekken is forse vergroening lastig doordat de ondergrond niet toereikend is. En ook boven de grond is de ruimte voor groen beperkt vanwege bijvoorbeeld de aanwezigheid van terrassen.

Planning: Naast de uitvoering van een aantal kleinere projecten nemen wij in 2024 een bedrag in de begroting op voor de uitwerking en realisatie van het plan van aanpak in 2025.

Klimaatadaptieve binnenstad

Het thema Klimaatadaptieve Binnenstad wordt ingezet om concrete acties te realiseren voor klimaatadaptatie in de binnenstad.

Planning: Een besluit over de volledige invulling daarvan volgt later in 2024.

4. Binnenstad als bestemming

Fietsparkeren

In de Visie Binnenstad is opgenomen dat het aantrekkelijker wordt om de stad op de fiets te bezoeken doordat de toegangswegen fietsvriendelijk zijn ingericht en er goede fietsvoorzieningen zijn. Momenteel is er in de Bergse binnenstad geen bewaakte fietsenstalling. De behoefte om parkeerplekken op strategische plaatsen in de stad te realiseren is groot. De gemeenteraad heeft in augustus 2023 de opdracht gegeven om te onderzoeken of, en zo ja waar, er een bewaakte fietsenstalling in de binnenstad gerealiseerd kan worden.

Planning: Op dit moment wordt de opdracht om te komen tot een bewaakte fietsenstalling verder uitgewerkt.

Invoeren nieuw verkeersregime

In de binnenstad ligt het accent op ontmoeten en verblijven. Verkeer (auto en fiets) en logistiek worden hierop afgestemd en dienen in balans te zijn waarbij langzaam verkeer de hoofdgebruiker is. Het nieuwe voorgestelde verkeersregime binnenstad sluit aan op deze doelstelling; het voetgangersgebied is afgesloten voor gekentekend verkeer en binnen venstertijden toegankelijk voor ontheffinghouders.

Planning: Het nieuwe verkeersregime is nog niet actief. Naar verwachting zal dit in Q2/Q3 2024 operationeel gaan.

Parkeren binnenstad

Voor wat betreft parkeren vindt op de volle breedte van mobiliteit een evaluatie plaats van het huidige beleid. Op basis van de resultaten van de evaluatie wordt een nieuwe mobiliteitsvisie opgesteld met een herijking van parkeren voor de binnenstad. Daarbij is de visie Binnenstad leidend. Bij bezoekers van de binnenstad zijn de twee parkeergarages momenteel minder geliefd dan de parkeerpleinen. Deze garages kunnen beter benut worden door de vindbaarheid (garage Grote Markt) en de toegankelijkheid (garage De Parade) te verbeteren.

Planning: We nemen in 2024 een bedrag in de begroting op voor uitwerking in 2025.

Verbeteren parkeercapaciteit omgeving Mineurplein

Het Mineurplein is in de Visie Binnenstad aangewezen als belangrijke parkeerlocatie. Het verbeteren van de parkeercapaciteit wordt in samenhang opgepakt met de woningbouwopgave. 

Planning: Uitwerken van het plan voor concretisering vindt de komende jaren plaats.

5: Samen goed georganiseerd

Een stad waar je fijn kunt leven, wonen en werken bereik je alleen door goed samen te werken. Daarom is de gemeente Bergen op Zoom een samenwerking aangegaan met verschillende stakeholders, zoals bijvoorbeeld pandeigenaren, vastgoedpartijen, makelaars, Start to Grow, etc. Daarnaast zijn de banden verstevigd met partijen als Stichting Toegankelijkheid, Vereniging Binnenstad, Ondernemersvereniging Sterck, etc.

Kwartier maken ‘Wij kennen onze bewoners en ondernemers in de binnenstad en weten wat er speelt’

We betrekken de ondernemers en inwoners uit de binnenstad bij alle ontwikkelingen en bij de opzet van beleid.

Planning: Over alle activiteiten zullen we binnenkort gaan communiceren via deze webpagina en de social media kanalen van de gemeente.

Citymarketing

Om een gezamenlijk verhaal voor de binnenstad te kunnen uitdragen is een vorm van citymarketing en -branding belangrijk. Een eenduidig en sterk verhaal helpt bij het benutten van de cultureler en economische kansen en bij het laden van het economische profiel.

Planning: De opzet Visie Beleefstad vloeit voort uit de Pijlervisie Economie. Deze zal in 2024 verdere uitwerking krijgen.

Lobbystrategie

We zetten een lobbystrategie op met als doel om o.a.:

  • De krachten te bundelen met de provincie en gemeenten waarmee we de strategische samenwerking op binnenstedelijk niveau kunnen aangaan. Op deze wijze kan ook de samenwerking met Zeeland en Midden- en Oost-Brabant versterkt worden.
  • In te zetten op een proactieve rol in de lobby en bij het vinden van nieuwe middelen. We werken samen met andere afdelingen en economische teams om de binnenstad van Bergen op Zoom op de kaart te zetten bij het Rijk, andere overheden, landelijke makelaars en partijen die ertoe doen op het gebied van een succesvolle binnenstedelijke ontwikkeling.
  • Kansen te signaleren, bijvoorbeeld op het gebied van fondsen, initiatieven en wet- en regelgeving.
  • Het netwerk voor de gemeente Bergen op Zoom te laten werken.

Planning: De eerste aanzet voor het plan van aanpak vindt in Q2 2024 plaats.

Wilt u meer weten? 

Neem dan contact met ons op via binnenstad@bergenopzoom.nl.

Beleidsregels Binnenstad Bergen op Zoom

Nieuws over de visie Binnenstad

Heeft deze informatie u geholpen?