Vluchtelingen

Asielzoekers zijn vluchtelingen die asiel hebben aangevraagd in Nederland en nog procedure zitten. Zij worden opgevangen in een asielzoekerscentrum (AZC) en soms in een (crisis)noodopvang.

Ons land verkeert op dit moment in een asielcrisis. Er zijn namelijk te weinig opvangplekken voor asielzoekers. Het kabinet neemt met provincies en gemeenten crisismaatregelen. Zo zijn er crisisnoodopvangplekken bijgekomen en vangt het kabinet asielzoekers tijdelijk op in cruiseschepen. Om uit de opvangcrisis te komen, zijn er meer langdurige opvangplekken nodig. De Rijksoverheid doet hiervoor een dringend beroep op gemeenten. Daarnaast bereidt de Rijksoverheid momenteel ‘Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen’ (beter bekend als de Spreidingswet) voor die gemeenten verplicht om voor asielopvang te zorgen.

Gemeenten in het district de Markiezaten zijn al enige tijd aan de slag met het "model Markiezaten". Dit model houdt op hoofdlijnen in dat de zeven gemeenten in het district de Markiezaten (Bergen op Zoom, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen en Woensdrecht) onderling afspraken maken over het realiseren van (crisis)noodopvang, reguliere opvang van vluchtelingen en huisvesting van statushouders. Gezamenlijk wordt nu gekeken hoe invulling gegeven kan worden aan de toekomstige spreidingswet. Iedere gemeente onderzoekt hoe deze opgave lokaal ingevuld kan worden.

Op dit moment vangen we nog geen asielzoekers op in Bergen op Zoom, maar we vinden het van groot belang om als samenleving gezamenlijk een humane oplossing voor asielopvang te bewerkstelligen en willen als gemeente onze bijdrage leveren. Tegelijkertijd willen we er ook zijn voor andere doelgroepen die op zoek zijn naar geschikte huisvesting. Denk daarbij bijvoorbeeld aan starters, senioren en arbeidsmigranten.

Deze brief is 13 april 2023 naar omwonenden gestuurd:

Geachte heer/mevrouw,

De gemeente Bergen op Zoom onderzoekt de mogelijkheden voor huisvesting van inwoners en de opvang van vluchtelingen op Jacob Obrechtlaan 3. Omdat u in de omgeving van deze locatie woont, ontvangt u deze brief.

Huisvesting voor inwoners en opvang voor asielzoekers op Jacob Obrechtlaan 3:

De eigenaar van de Jacob Obrechtlaan 3 heeft het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (hierna: COA) benaderd als mogelijk geschikte locatie voor de opvang van vluchtelingen. Vervolgens heeft het COA ons weer benaderd met de vraag of het mogelijk is om hier opvang van vergunninghouders en asielzoekers te realiseren. Zij hebben daarbij aangegeven ook van het achterliggend terrein gebruik te willen maken.

Wij zien op deze locatie meer mogelijkheden dan opvang alleen. Wij hebben oog voor onze huidige (en toekomstige) inwoners zoals jongeren en mensen met sociale of medische urgentie. Daarom bekijken we of het pand aan de Jacob Obrechtlaan 3 en het achterliggende terrein ingezet kunnen worden voor verschillende doelgroepen; een combinatie van wonen en opvang op één plek. Dit levert een bijdrage aan de lokale woningbouwopgave en de asielopvang, we staan namelijk gezamenlijk met andere gemeenten aan de lat om te zorgen dat ook vluchtelingen in ons land een veilige opvangplek hebben.

Hoe nu verder?

We onderzoeken de mogelijkheden voor het creëren van woonruimtes voor onze inwoners en de opvang van vluchtelingen op deze locatie. De gemeente voert op dit moment gesprekken met het COA en de eigenaar van het pand. Wij kunnen ons voorstellen dat u de nodige vragen heeft. Zodra er meer bekend is over de invulling van deze locatie nodigen wij u uit voor een informatiebijeenkomst. Heeft u voorafgaand aan de bijeenkomst al vragen, dan kunt u terecht op www.bergenopzoom.nl/vluchtelingen. Daarnaast kunt u ons mailen op vluchtelingen@bergenopzoom.nl of bellen naar 140164.

Met vriendelijke groet,

het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom,

secretaris mr. Drs. Ing. M. van Vliet, burgemeester,Dhr. dr. F.A. Petter

Persbericht: gemeente verkent Jacob Obrechtlaan voor huisvesting van inwoners en opvang van asielzoekers

Er is een groot tekort aan betaalbare huurwoningen en asielopvang. Het college van de gemeente Bergen op Zoom heeft oog voor haar huidige (en toekomstige) inwoners, zoals jongeren die op zichzelf willen gaan wonen en mensen die met spoed woonruimte nodig hebben, bijvoorbeeld door een echtscheiding. Daarnaast staat Bergen op Zoom gezamenlijk met andere gemeenten aan de lat om te zorgen dat ook vluchtelingen in ons land een veilige opvangplek hebben.

De gemeente is in gesprek over het huisvesten van inwoners en de opvang van asielzoekers aan de Jacob Obrechtlaan 3. Dit lijkt een geschikte locatie voor de combinatiefunctie wonen en opvang. Deze locatie biedt de ruimte om in één keer te voorzien in de asielopgave voor de hele gemeente Bergen op Zoom. Vestigingen in andere wijken zijn hierdoor niet meer nodig.
Het college van B&W neemt hierin haar verantwoordelijkheid en verwacht daarbij van de landelijke en de provinciale overheid steun bij het versneld oplossen van de woningnood onder onze inwoners: heldere afspraken over bouwplannen en aandacht voor de bijzondere situatie van stikstofdepositie op de Brabantse Wal.

Huisvesting voor onze inwoners

Gemeente Bergen op Zoom vindt de huisvesting van haar inwoners belangrijk. Het college heeft in het bestuursakkoord de ambitie vastgelegd om 7.000 woningen te realiseren tot 2040. Regionaal is afgesproken om in Bergen op Zoom ten minste 4.300 woningen te realiseren tot 2040, plus 900 tijdelijke wooneenheden tot 2030. De gemeente weet dat het vooral voor bepaalde aandachtsgroepen erg moeilijk is om snel een woning te vinden. Denk hierbij aan jongeren die op zichzelf willen gaan wonen en mensen met sociale of medische urgentie.

Eén centrale opvanglocatie

De opvang van vluchtelingen is een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor alle gemeenten. Bergen op Zoom biedt op dit moment nog geen opvang voor kansrijke asielzoekers die nog in de asielprocedure zitten. Op basis van de huidige prognose moet Bergen op Zoom 248 plekken beschikbaar stellen. De verwachting is dat die prognose richting het einde van het jaar omhoog wordt bijgesteld. Daarom richt de gemeente zich op maximaal 300 plekken, zodat de opvang centraal op één locatie in onze gemeente kan plaatsvinden, voor de duur van maximaal vijf jaar.

Jacob Obrechtlaan 3 kansrijk voor huisvesting inwoners en opvang asielzoekers

Het COA is voor de opvang van vluchtelingen benaderd door verschillende eigenaren van panden, waaronder de eigenaar van de Jacob Obrechtlaan 3. Het COA acht deze locatie kansrijk en heeft de gemeente benaderd met de vraag of het mogelijk is om hier opvang van vergunninghouders en asielzoekers te realiseren. Het COA heeft daarbij aangegeven het achterliggende terrein ook te willen gebruiken, dat in eigendom is van de gemeente. Deze locatie biedt de ruimte om in één keer te voorzien in de asielopgave voor de hele gemeente Bergen op Zoom. Vestigingen in andere wijken zijn hierdoor niet meer nodig. Er heeft een eerste verkennend gesprek plaatsgevonden met het COA en met de eigenaar over de combinatiefunctie wonen en opvang. Het college ziet namelijk op deze locatie meer mogelijkheden dan opvang alleen, te weten het huisvesten van onze inwoners. Partijen zijn met elkaar in gesprek om de mogelijkheden voor deze combinatiefunctie te onderzoeken.

Provincie en rijksoverheid

"Wij begrijpen de landelijke en provinciale urgentie voor de opvang van asielzoekers, maar Bergen op Zoom verwacht dan wel een even grote urgentie voor het oplossen van de woningnood onder onze eigen inwoners. Wonen is immers een mensenrecht en een eerste levensbehoefte.“, aldus het college van B&W.

Op basis van de wijziging van de huisvestingswet gaat de gemeente voorrang geven aan inwoners met lokale binding. In goed overleg met de provincie wil de gemeente heldere afspraken maken over bouwplannen om de stad te versterken en de voorzieningen in de dorpen te zekeren. Ook wil de gemeente samen met de provincie optrekken om bij de landelijke overheid een oplossing te bereiken voor de bijzondere situatie rondom stikstof op de Brabantse Wal, waar de stikstofdepositie vrijwel geheel wordt veroorzaakt door externe omstandigheden.

Vragen en antwoorden over een asielzoekerscentrum

Waarom een onderzoek naar een azc in de gemeente Bergen op Zoom?

De asielzoekerscentra in Nederland zitten overvol. Om uit de opvangcrisis te komen, zijn er dringend extra opvanglocaties nodig. Daarom werkt het Rijk aan de ‘Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen’, beter bekend als de ‘Spreidingswet'. Deze wet verplicht gemeenten om – naar rato - voor asielopvang te zorgen voor minimaal 5 aaneengesloten jaren, vóór 1 januari 2024. Bergen op Zoom anticipeert op de komst van die wet, vanwege de korte realisatietermijn.

Vluchtelingen, asielzoekers, vergunninghouders, noodopvang, AZC's - wat is wat?

Vluchtelingen zijn mensen die wegens oorlog of andere redenen vrezen voor hun leven en asiel aanvragen in ons land. Vluchtelingen die asiel aanvragen heten asielzoekers. Zij worden tijdens de behandeling van hun asielaanvraag opgevangen in asielzoekerscentra (AZC’s). Zodra zij een verblijfstatus krijgen in Nederland worden ze vergunning- of statushouders genoemd. Vanaf dat moment hebben ze ook recht op een woning in Nederland. Omdat de instroom van asielzoekers nu erg hoog is en de doorstroom van vergunninghouders vanuit de AZC’s naar woningen laag (als gevolg van de krapte op de woningmarkt), heeft het COA te weinig opvangcapaciteit. Om toch aan de wettelijke taak te kunnen voldoen om iedereen die in Nederland asiel aanvraagt op te kunnen vangen, zijn daarom extra locaties nodig.

Wat is het COA?

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zorgt voor de opvang van asielzoekers in Nederland tijdens de asielprocedure. Dit doet het COA vanaf het moment dat de asielzoeker asiel aanvraagt in Nederland, tot aan het moment dat de asielzoeker Nederland moet verlaten of een verblijfsvergunning krijgt. Dit kan zij echter niet doen zonder de medewerking van gemeenten, voor bijvoorbeeld de vergunningverlening. Zie ook: www.coa.nl

Zijn er geen andere locaties beschikbaar voor deze groep mensen?

De reguliere opvanglocaties (asielzoekerscentra) zitten vol. Dit komt doordat er meer asielzoekers naar Nederland komen vanwege oorlog en er minder vergunninghouders uitstromen. De belangrijkste reden is het grote woningtekort in Nederland. Hierdoor zitten er ruim 11.000 statushouders (mensen met een verblijfsvergunning) in reguliere asielzoekerscentra die eigenlijk al moeten uitstromen naar woningen in gemeenten die er niet of onvoldoende zijn.

Het COA is druk bezig met het zoeken naar nieuwe opvanglocaties. Normaliter zijn dit trajecten die langere tijd duren. In de huidige situatie met acute behoefte aan opvangplaatsen doet het COA een beroep op alle gemeenten in Nederland om voor bepaalde tijd een aantal vluchtelingen opvang te bieden. Zo heeft de gemeente Bergen op Zoom vorig jaar noodopvang verleend in de Stoelemat en vangt de gemeente Woensdrecht voor langere tijd vluchtelingen op. Dit biedt echter geen duurzame oplossing en daarom moeten er voor langere tijd nieuwe opvanglocaties gerealiseerd worden.

Om welke mensen gaat het? En waar komen ze vandaan?

Het gaat om mensen van diverse leeftijden en nationaliteiten, alleengaande volwassenen, alleengaande kinderen en gezinnen die asiel aanvragen in Nederland. De samenstelling verandert doorlopend. Het COA spant zich in om tot een evenwichtige samenstelling van bewoners te komen. Begrijpelijkerwijs is de instroom van asielzoekers in Nederland leidend. Waar wel rekening mee wordt gehouden is dat de asielzoekers en vergunninghouders die worden opgevangen in een gemeente ook degenen zijn die via de wettelijke taakstelling in de buurt gehuisvest zullen worden. Om hoeveel mensen gaat het en voor hoe lang? Het Rijk bepaalt de aantallen op te vangen asielzoekers zo spoedig mogelijk na inwerkingtreding van de Spreidingswet. De gemeente Bergen op Zoom gaat uit van 300 asielzoekers, op basis van een prognose van het Rijk. Het zou gaan om een periode van 5 jaar van januari 2024 t/m december 2028.

Wanneer kunnen de eerste bewoners komen?

Op dit moment is het COA in gesprek met de gemeente en pandeigenaren over de mogelijkheden van en bereidheid tot opvang van asielzoekers in Bergen op Zoom. Als alle betrokkenen tot overeenstemming komen – en de Spreidingswet door de Eerste en Tweede Kamer wordt aangenomen – is het de bedoeling om per januari 2024 de eerste bewoners op te vangen.

Hoe wordt de veiligheid rond de locatie geregeld?

Het COA is verantwoordelijk voor de veiligheid op al haar locaties. Dit doet de organisatie in samenwerking met een beveiligingsorganisatie. Tussen 8.00 uur en 22.00 uur zijn er medewerkers van het COA op de locatie aanwezig. Daarnaast zijn er 24 uur per dag, 7 dagen in de week beveiligers op de locatie. Waar nodig is er contact tussen het COA en de politie. De vluchtelingen krijgen begeleiding en voorlichting over onderwerpen zoals veiligheid maar ook over omgangsvormen in Nederland. De burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in de gemeente.

Wat doen de bewoners overdag?

De mensen die in de opvang verblijven, hebben dezelfde rechten en plichten als ieder ander in Nederland als het aankomt op bewegingsvrijheid. Ze mogen zich dus vrij bewegen in de gemeente. Het COA kent huisregels, bewoners krijgen deze in hun eigen taal uitgereikt. En ze krijgen uitleg over rechten, plichten en omgangsvormen in Nederland. De mensen zijn zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van hun eigen leefomgeving. Leerplichtige kinderen volgen onderwijs.

Daarnaast hebben volwassenen gesprekken met onder meer de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en VluchtelingenWerk. Ze bereiden zich met programma’s en/of vrijwilligerswerk voor op hun toekomst. Dat kan zowel op als buiten de locatie zijn. Met organisaties en partijen in de omgeving zoeken we naar een zinvolle tijds- en dagbesteding.

Vergunninghouders (asielzoekers met een vergunning) mogen direct aan het werk. Een asielzoeker die nog geen vergunning heeft mag in Nederland 24 weken werken over een periode van 52 weken. Zijn asielaanvraag moet dan wel minstens 6 maanden in behandeling zijn en er moet door de werkgever een tewerkstellingsvergunning (TWV) worden aangevraagd.

Worden de vluchtelingen gescreend of onderzocht?

Na binnenkomst in Nederland worden alle asielzoekers geïdentificeerd en geregistreerd door de vreemdelingenpolitie en de IND. De Koninklijke Marechaussee onderzoekt eventuele documenten nader. De mensen ondergaan een coronatest, een tbc-controle en krijgen een medische intake.

Wanneer krijgt een vluchteling een verblijfsvergunning?

Een asielzoeker krijgt een verblijfsvergunning als hij in zijn eigen land wordt vervolgd om

• ras of sociale groep;
• godsdienst;
• nationaliteit;
• politieke overtuiging.

Mensen krijgen asiel wanneer ze risico lopen op marteling, onmenselijke of vernederende straf. Ook als de situatie in een land niet voldoende veilig is, kan een persoon asiel krijgen. Bijvoorbeeld als er oorlog is.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) beoordeelt wie een asielvergunning krijgt. Op de website van de IND staan de voorwaarden voor een asielaanvraag.

Mogen deze bewoners ook bezoek ontvangen?

Ja, ze mogen bezoek ontvangen. Het COA kent een bezoekersregeling.

Kan ik ook helpen als vrijwilliger?

In opvanglocaties voor vluchtelingen zijn veel vrijwilligers actief. Ook buiten opvanglocaties zetten mensen zich belangeloos in voor vluchtelingen. Met eigen initiatieven of vanuit organisaties en bedrijven. Daar is het COA erg blij mee. In sommige gevallen zijn ook spullen welkom. Hoe wij dit zullen coördineren, komt op een later moment te staan op de locatiepagina van de opvang te staan.

Meer lezen?

Een azc in de buurt
Het COA heeft momenteel te weinig reguliere opvangplekken voor asielzoekers. Daarom wordt er voor het hele land gekeken naar opvanglocaties. Wat betekent dat? https://www.coa.nl/nl/in-de-buurt(externe link)

Dagelijkse activiteiten asielzoekers
Asielzoekers wonen en leven zelfstandig in een azc. Benieuwd hoe het leven in een azc er uit ziet? https://www.coa.nl/dagelijkse-activiteiten(externe link)

Vrijwilligerswerk en donaties
In en rondom azc's zijn veel vrijwilligers actief. Wil jij ook iets bijdragen? https://www.coa.nl/vrijwilligerswerk-en-donaties(externe link)