4 May speech mayor Margo Mulder of Bergen op Zoom (ENG) (NL)
English speech
Dear attendees,
First I address the more than 1,000 Canadian guests who are here in our midst tonight. These are Canadian young people who are following a program about the Second World War in Bergen op Zoom today.
Dear Canadian high school students, dear supervisors, dear dignitaries and other guests from Canada,
Tonight we commemorate the people - civilians and soldiers - who were victims of war violence during the Second World War or during peace missions afterwards. Together with the city council, I consider it a great honor and certainly a hopeful sign that you are joining this commemoration that is so important to us.
In you I thank the Canadian soldiers who fought here for our freedom. And now we stand with you and take a stand against the rhetoric by the current administration in the United States of America on the independence of Canada....
I will continue my speech in Dutch. The English translation is available for you.
For some of you, the place where we commemorate the dead tonight may evoke memories of the time when the National Remembrance Day took place here on the Grote Markt. Now we have been doing that for many years on Thaliaplein. We commemorate at the monuments there that rember the civilians and soldiers who died during the Second World War and during military missions that were carried out after the Second World War on behalf of our government.
Today we are back on the Grote Markt. The reason is the participation in this commemoration of more than 1,000 Canadians; high school students and their supervisors, who experienced an impressive program earlier in the day.
Together with the always well-attended May 4 commemoration, Thaliaplein would now have been too small.
When I heard that these Canadian young people would come to Bergen op Zoom, I was reminded of my own childhood. We also learned about the Second World War at school. And on May 4, you took a moment to reflect on that. Sometimes at school, sometimes at home in front of the television. That was small and local. Today this is different. Now we are here with 1,000 young people from Canada. They participate in our commemoration. I think that's special. Because this is not just a lesson from a book. This is a history lesson 'on the spot'; at the place where it all happened. You never forget something like that.
These young people come from all over Canada. Many of them have probably never been to the Netherlands or Bergen op Zoom before.
That reminds me of the thousands of Canadian soldiers who came here in the autumn of 1944. They too were often young, sometimes as old as the students who are here now. Only they came in wartime. It was tough and dangerous. Many of them lost their lives. They are buried in our cemeteries.
This afternoon the young people visited the graves. There they held a solemn commemoration.
The young people of today think of the young people of the past. Young people who never got the chance to become the grandfather or great-grandfather of the Canadian young people who are here with us tonight. That alone is something to think deeply about...
But the presence of so many young people also made me think about the future of our Remembrance Day. What do our young people still know about the Second World War?
Who tells them about what happened then? About the horrors, the persecuted, the hostages, about the brave people who resisted?
Is that the history teacher? Or maybe a grandpa or grandma?
One reality is that the number of people who lived through World War II is rapidly decreasing. Their live stories disappear.
Last year, in the autumn, a local edition of the Historical Society was published with the title 'What were we afraid'. This book contained testimonies of people who were children during the war years. Now the youngest of them is well into his 80s. And with that, the war is increasingly becoming something out of the books. Something abstract. But war is only really understandable when you hear what ordinary people have experienced themselves. Those personal stories make it clear how bad a war is. And why freedom can never be taken for granted.
Now that those first-hand stories are disappearing, we need to think extra about how we continue to commemorate. Because for me it is clear that we must continue to do so.
But how do we ensure that the commemoration of the dead does not become less powerful now that the distance between the generations and the Second World War is increasing?
And following on from the poem by Maud and Roel: how do we prevent indifference from settling in and gaining the upper hand?
Two people spoke about this. One asked the other: 'when would we stop commemorating the victims of the Second World War.' He was answered: 'the chance that the commemoration for the Second World War will end is greatest when the Third World War breaks out'... Let's hope that never happens. So we must do everything we can to prevent another world catastrophic.
But other developments can also crowd out the attention for the victims of the Second World War. Increasing indifference, hardening of society and ignorance, to name a few.
I think we should look for ways to make commemoration future-proof. That is desperately needed. Because if we look around us, we see that there is a lot of war, conflict and violence in the world. People talk with less respect.
Even world leaders openly threaten each other, when they should set another example. Our young people grow up in a world full of opinions and messages. What does that do to them? And how do you choose your own path?
The question is then very black and white: do you want to be part of the group that chooses hardening, exclusion and opposing each other?... Or do you join the group that believes in the human approach and how we travel the road to it together? I know that this is not an easy choice. Because how do you, as a young person, hold your own in that broadcasting violence and the pressure that is also involved? This question also applies to us, the adults.
We cannot look into the future, so we have no grip on that. However, we are largely in control of that future. We can and must build that future on the experiences and therefore on the lessons of the past. The Canadian young people present here today have already understood that very well. At home and at school, they have studied the victims who found a final resting place at the war cemeteries in Bergen op Zoom. This deepening in the lives of these soldiers has taught these young people that freedom sometimes has to be defended. Even though no one wants war, sometimes resistance is the only option.
Every now and then the question is asked: did all those soldiers and civilians die in vain? The honest answer to that question is yes, if we forget what they were fighting for. That is why we must continue to commemorate. Because anyone who now shrugs his shoulders for freedom betrays what others have defended with their lives.
We must not stand on the wrong side. Not on the side of indifference, hatred, recklessness or violence.
I am not blind to what is going on in the world. And yet I am hopeful. Tonight I see so many young people here who consciously participate in this commemoration. That gives confidence in the future.
Thank you for your and your attention.
Nederlandse toespraak
Beste mensen,
Eerst richt ik me tot de meer dan 1000 Canadese gasten die vanavond hier in ons midden zijn. Het gaat om Canadese jongeren die vandaag in Bergen op Zoom een programma volgen over de Tweede Wereldoorlog.
Dear Canadian high school students, dear supervisors, dear dignitaries and other guests from Canada,
Tonight we commemorate the people - civilians and soldiers - who were victims of war violence during the Second World War or during peace missions afterwards. Together with the city council, I consider it a great honor and certainly a hopeful sign that you are joining this commemoration that is so important to us.
In you I thank the Canadian soldiers who fought here for our freedom. And now we stand with you and take a stand against the rhetoric by the current administration in the United States of America on the independence of Canada....
I will continue my speech in Dutch. The English translation is available for you.
Voor een aantal van u roept de plek waar we vanavond de doden herdenken misschien herinneringen op aan de tijd dat de Nationale Dodenherdenking hier op de Grote Markt plaatsvond. Nu doen we dat al weer heel wat jaren op het Thaliaplein. We herdenken dan bij de monumenten die daar herinneren aan de burgers en militairen die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog en tijdens militaire missies die na de Tweede Wereldoorlog in opdracht van onze regering werden uitgevoerd.
Vandaag zijn we even terug op de Grote Markt. De reden is de deelname aan deze herdenking van ruim 1.000 Canadezen; highschoolleerlingen en hun begeleiders, die eerder op deze dag een indrukwekkend programma hebben beleefd.
Samen met de altijd al druk bezochte 4 mei herdenking zou het Thaliaplein nu te klein zijn geweest.
Toen ik hoorde dat deze Canadese jongeren naar Bergen op Zoom zouden komen, moest ik denken aan mijn eigen jeugd. Ook wij leerden op school over de Tweede Wereldoorlog. En op 4 mei stond je daar even bij stil. Soms op school, soms thuis voor de televisie. Dat was klein en lokaal.
Vandaag is het anders. Nu staan we hier met 1.000 jongeren uit Canada. Zij doen mee aan onze herdenking. Dat vind ik bijzonder. Want dit is niet zomaar een les uit een boek. Dit is een geschiedenisles ‘on the spot’; op de plek waar het allemaal gebeurde. Zoiets vergeet je nooit meer.
Deze jongeren komen uit heel Canada. Veel van hen zijn waarschijnlijk nooit eerder in Nederland geweest. Laat staan in Bergen op Zoom.
Dat doet me denken aan de duizenden Canadese soldaten die hier in het najaar van 1944 kwamen. Ook zij waren vaak jong, soms net zo oud als de scholieren die hier nu zijn. Alleen kwamen zij in oorlogstijd. Het was zwaar en gevaarlijk. Velen van hen kwamen om het leven. Ze liggen begraven op onze erevelden.
Vanmiddag hebben de jongeren de graven bezocht. Daar hielden ze een plechtige herdenking.
De jongeren van nu denken aan de jongeren van toen. Jongeren die nooit de kans kregen om de opa of overgrootvader te worden van de Canadese jongeren die vanavond hier bij ons zijn. Alleen dat al is iets om diep over na te denken…
Maar de aanwezigheid van zoveel jongeren zette mij ook aan het denken over de toekomst van onze Dodenherdenking. Wat weten onze jongeren nog van de Tweede Wereldoorlog?
Wie vertelt hen over wat er toen is gebeurd? Over de verschrikkingen, de vervolgden, de gijzelaars, over de mensen die verzet boden?
Is dat de leraar geschiedenis? Of misschien een opa of oma?
Een realiteit is dat het aantal mensen dat de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt snel afneemt. Hun live verhalen verdwijnen.
Vorig jaar verscheen er in het najaar een lokale uitgave van de Geschiedkundige Kring met de titel ‘Wat waren we bang’. In dit boek waren getuigenissen opgetekend van mensen die in de oorlogsjaren kind waren. Nu is de jongste daarvan ver in de 80. En daarmee wordt de oorlog steeds meer iets uit de boeken. Iets abstracts. Maar oorlog is pas echt begrijpelijk als je hoort wat gewone mensen zelf hebben meegemaakt. Die persoonlijke verhalen maken duidelijk hoe erg een oorlog is. En waarom vrijheid nooit vanzelfsprekend is.
Nu die verhalen uit de eerste hand wegvallen, moeten we extra nadenken over hoe we blijven herdenken. Want voor mij staat vast dat we dat moeten blijven doen.
Maar hoe zorgen we er voor dat het herdenken van de doden niet minder krachtig wordt nu de afstand tussen de generaties en de Tweede Wereldoorlog groter wordt?
En aansluitend op het gedicht van Maud en Roel: hoe voorkomen we dat onverschilligheid zich kan nestelen en de overhand krijgt?
Twee mensen spraken hierover. De een vroeg aan de ander: ‘wanneer we zouden stoppen met het herdenken van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.’ Hij kreeg als antwoord: ‘de kans dat de herdenking voor de Tweede Wereldoorlog stopt is het grootst wanneer de Derde Wereldoorlog uitbreekt’… Laten we hopen dat dat nooit gebeurt. Dus moeten we alles in het werk stellen om een nieuwe wereldbrand te voorkomen.
Maar ook andere ontwikkelingen kunnen de aandacht voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog verdringen. Toenemende onverschilligheid, verharding van de samenleving en onwetendheid, om er maar een paar te noemen.
Ik vind dat we moeten zoeken naar manieren om het herdenken toekomstbestendig te maken. Dat is hard nodig. Want als we om ons heen kijken, zien we dat er veel oorlog, conflict en geweld is in de wereld. Mensen praten met minder respect.
Zelfs wereldleiders bedreigen elkaar openlijk, terwijl ze een ander voorbeeld zouden moeten geven. Onze jongeren groeien op in een wereld vol meningen en berichten. Wat doet dat met hen? En hoe kies je daarin je eigen pad?
Heel zwart-wit is de vraag dan: wil je deel uitmaken van de groep die voor verharding kiest, voor uitsluiting en tegenover elkaar staan?... Of sluit je je aan bij de groep die in de menselijke benadering gelooft en hoe we de weg daar naar toe met elkaar afleggen? Ik weet heus wel dat dit geen gemakkelijke keuze is. Want hoe hou je je als jongere staande in dat zendgeweld en de druk waar ook sprake van is? Deze vraag geldt ook voor ons, de volwassenen.
We kunnen niet in de toekomst kijken, dus daaraan hebben we geen houvast. Wel hebben we voor een belangrijk deel die toekomst zelf in de hand. We kunnen en moeten die toekomst bouwen op de ervaringen en daarmee op de lessen uit het verleden. De Canadese jongeren hier vandaag aanwezig hebben dat al goed begrepen. Zij hebben zich thuis en op school verdiept in de slachtoffers die op de erevelden in Bergen op Zoom een laatste rustplaats vonden. Die verdieping in de levens van deze soldaten heeft deze jongeren geleerd dat vrijheid soms verdedigd moet worden. Ook al wil niemand oorlog, soms is verzet de enige optie.
Af en toe wordt de vraag gesteld: zijn al die soldaten en burgers dan voor niets gestorven? Het eerlijke antwoord op die vraag is ja, als we vergeten waarvoor zij vochten. Daarom moeten we blijven herdenken. Want wie nu zijn schouders ophaalt voor de vrijheid, verraadt wat anderen met hun leven hebben verdedigd.
We mogen niet aan de verkeerde kant gaan staan. Niet aan de kant van onverschilligheid, haat, roekeloosheid of geweld.
Ik ben niet blind voor wat er in de wereld aan de hand is. En toch ben ik hoopvol. Vanavond zie ik hier zoveel jongeren die bewust meedoen aan deze herdenking. Dat geeft vertrouwen in de toekomst.
Dank voor uw en jullie aandacht.